Chồng chéo trong hệ thống văn bản pháp luật đất đai

Luật đất đai cần sửa một số vướng mắc

I. Luật Đất đai quy định cụ thể về thu hồi đất

Theo quy định của pháp luật lúc đó, cơ chế giao đất bãi bồi ven biển căn cứ vào: (1) Điều 50 của Luật Đất đai 1993 "Việc quản lý, sử dụng đất mới bồi ven biển do Chính phủ quy định"; (2) Quyết định số 773-TTg ngày 21/12/1994 của Thủ tướng Chính phủ về Chương trình khai thác, sử dụng đất hoang hóa, bãi bồi ven sông, ven biển và mặt nước ở các vùng đồng bằng, trong đó Điều 13 quy định hạn mức giao đất là từ 2 đến 10 hécta; (3) Nghị định số 64-CP ngày 27/9/1993 về việc ban hành Bản quy định về việc giao đất nông nghiệp cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng ổn định lâu dài vào mục đích sản xuất nông nghiệp, trong đó thời hạn sử dụng đất là 20 năm (nếu đất được giao từ ngày 15/10/1993 trở về trước thì thời hạn được tính thống nhất từ ngày 15/10/1993, nếu đất được giao sau ngày 15/10/1993 thì tính từ ngày giao). Chiều qua (12-9), thảo luận tại phiên họp của UB TVQH về Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, nhiều ý kiến tập trung phân tích về hạn mức đất thu hồi, giá đất cũng như việc quy định cấp nào có thẩm quyền trong thu hồi đất. Tổ chức kinh tế, hộ gia đình, cá nhân; người Việt Nam định cư ở nước ngoài; tổ chức, cá nhân nước ngoài, tổ chức kinh tế liên doanh được lựa chọn hình thức thuê đất trả tiền thuê đất hàng năm hoặc thuê đất trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê. Tuy nhiên để HĐND quyết được thì phải có tư vấn chính xác.

Thanh tra đã kiến nghị cơ quan có thẩm quyền thu hồi 30. Liên quan đến việc bồi thường đất, TS Trần Du Lịch, Phó Trưởng đoàn ĐBQH TPHCM, cho rằng việc đi tìm “giá đất sát giá thị trường trong điều kiện bình thường” là đi tìm lá “diêu bông”. Ngoài ra, cơ quan này cũng sẽ tiến hành kiểm toán 22 đơn vị, doanh nghiệp khác thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh, các dự án đầu tư khác, các địa phương. Khi đưa ra giải quyết, người dân nào cũng giữ cái lý… cùn của mình; dân bản Sam Kha thì khăng khăng cho rằng cái mảnh nương này phải là đất của họ, bởi từ bao năm nay, người dân vẫn buộc trâu ở đó đến mòn cả thân cây mạnh thồ lộ (một loại gỗ ngứa). Cùng quan điểm trên, nhiều đại biểu đã đặt vấn đề giá đất hiện nay có hai cơ chế đã dẫn đến những khiếu nại của nhân dân. Sáng 14/3, tại Hà Nội, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam tổ chức hội nghị nêu ý kiến nhân dân góp ý vào Dự thảo Luật đất đai (sửa đổi).

II. Báo cáo toàn diện về sử dụng đất đai trước 31.3.2011

Sửa luật Đất đai nhằm giải quyết những vấn đề bức xúc của cuộc sống. Vậy, phải chăng Quốc hội là cơ quan duy nhất có quyền quyết định mọi vấn đề liên quan đến các tài sản thuộc sở hữu toàn dân? Cơ chế thu hồi và đến bù còn mù mờ Chính vì những “Đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu” nên nảy sinh việc Nhà nước có quyền thu hồi đất. Theo đúng pháp luật thì thời hạn là 20 năm và hạn mức cho hộ gia đình là từ 2 tới 10 ha. Hiến pháp năm 1992 cũng vậy. Một số nhà đầu tư xin đất để xây công trình công cộng nhưng sau đó chuyển sang sử dụng cho mục đích thương mại, song vẫn không bị xử lý. Căn cứ nguyên tắc, phương pháp định giá, khung giá các loại đất và giá chuẩn của vùng giá trị đất thuộc khu vực giáp ranh giữa các tỉnh, UBND tỉnh xây dựng bảng giá đất tại địa phương.

Nếu Hiến pháp tuyên bố sở hữu tư nhân về đất đai thì nhân danh quyền chủ sở hữu, bộ phận nhỏ dân cư sở hữu nhiều đất đai sẽ không cho phép phần lớn còn lại thay đổi chế độ phân phối lợi ích từ đất đai. TS Trần Hoàng Ngân - Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, cần làm rõ mối quan hệ giữa Luật Đất đai sửa đổi với các nội dung về đất đai trong Dự thảo sửa đổi Hiến pháp. Do đó, quan trí, cán bộ, công chức nhà nước phải vươn lên về nhận thức và trình độ chứ đừng để bị lạc hậu so với người dân. Theo đó, ”Chính phủ ban hành khung giá đất định kỳ 05 năm một lần đối với từng loại đất, theo từng vùng.Nhằm phát triển kinh tế trang trại bền vững, tỉnh Đắc Lắc đã ban hành một số chính sách ưu đãi như hỗ trợ đầu tư, đào tạo, sử dụng lao động, chính sách đất đai, thuế, khoa học công nghệ, chính sách tín dụng. KTĐT - Liên quan đến tình hình giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân đối với các quyết định hành chính về đất đai, Bộ Xây dựng cho rằng, cần có những nghiên cứu, sửa đổi một số quy định tại Luật Đất đai 2003.

III. Trước 10/5, hoàn thiện Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi)

Ảnh: Trần Việt ĐứcTrong thời gian qua, các “lạm dụng” trong lĩnh vực đất đai chủ yếu đến từ các doanh nghiệp và cơ quan quản lý Nhà nước tại các địa phương. Đây là cơ sở cho việc đánh giá và hoàn thiện chính sách pháp luật về đất đai, lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất các cấp giai đoạn 2011-2020, đặc biệt là việc quy hoạch nhằm khống chế diện tích đất trồng lúa nước và diện tích đất lâm nghiệp cần bảo vệ để đảm bảo an ninh lương thực và bảo vệ môi trường, xây dựng quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội". Khi đó, giữa người có quyền ban hành quyết định thu hồi với người có đất bị thu hồi không còn sự bình đẳng, các quyền của người có đất đối với diện tích đất bị thu hồi sẽ không được đảm bảo đầy đủ. Trong khi thị trường thì luôn biến động. Cần phân biệt rõ các khái niệm quyền quản lý, quyền sử dụng và quyền sở hữu đất đai. Theo đó, UBND tỉnh Đồng Nai có 15 kiến nghị sửa đổi bổ sung thì hầu hết liên quan đến đất ở đô thị, thị trường bất động sản, bồi thường hỗ trợ tái định cư.

Liên quan đến vụ 7 hộ dân, luật sư Bùi Bá Dũng (Đoàn Luật sư Quảng Nam) đặt câu hỏi: Lúc bấy giờ khung giá đền bù đất nông, lâm nghiệp của Dự án Thủy điện Sông Tranh 2 theo quy định là từ 2. Hiện nay, quyền của người sử dụng đất đối với đất đai đã được quy định cụ thể, chỉ còn quyền thu hồi đất của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền còn quá lớn. Trong lĩnh vực thu hồi đất, hạn chế lớn nhất của Luật Đất đai năm 2003 thiên về việc bảo vệ quyền lợi của Nhà nước, nhà đầu tư, xem nhẹ lợi ích của người dân. Từ đó công khai phát triển xu hướng, vốn đã tồn tại âm thầm từ nhiều năm trước, đòi phải công nhận quyền sở hữu tư nhân đối với đất đai. Về thẩm quyền phê duyệt quy hoạch: Có nhiều ý kiến cho rằng đề nghị quy định rõ trách nhiệm và quyền hạn của Quốc hội, và bổ sung quyền hạn của HĐND, nhất là HĐND cấp tỉnh. Trước tình hình như vậy rất cần thay đổi tư duy tận gốc rễ, đó là minh định quyền tài sản của người nông dân Việt Nam đối với ruộng đất.